Dit artikel van de hand van Roger Cox verscheen eerder in het magazine Duurzaam Gebouwd.
Cradle to Cradle in 2011
In juni 2010 maakte de EU een lijst bekend met veertien schaarse aardmetalen zoals magnesium en indium. Schaars omdat de beschikbare voorraad slinkt, maar ook omdat betreffende metalen maar in één of twee landen gevonden worden, vaak alleen in China.
Deze zomer maakte China al bekend de export van de schaarse aardmetalen aan banden te zullen leggen. Dit kan voor Nederland bedreigende situaties opleveren omdat de op de lijst voorkomende metalen nodig zijn voor de productie van veel belangrijke technische producten, zoals communicatiemiddelen en medische apparatuur.
In september 2010 berichte Der Spiegel over een uitgelekt rapport van de Bundeswehr. Een denktank van het Duitse leger waarschuwt daarin in nauwelijks verhullende taal dat ergens tussen 2025 en 2040 fossiele brandstoffen zodanig schaars zullen zijn dat het op fossiele energie draaiende logistiek systeem in de wereld zal vastlopen. Er zullen ernstige tekorten in de aanvoer van vitale goederen ontstaan, waaronder voedsel. Het Westen zal volgens het rapport van die tekorten niet gevrijwaard blijven.
Bedreiging voor de democratie
Omdat 95% van de productiegoederen in de wereld direct of indirect van fossiele brandstoffen afhankelijk is, zal er volgens het rapport een ineenstorting van het economisch systeem plaatsvinden. Dit vormt een voedingsbodem voor extremistische bestuursvormen en een bedreiging voor de democratie. Handel in brandstoffen zal volgens het rapport niet meer via de economie maar via bilaterale politieke verdragen plaatsvinden: Duitsland krijgt dan bijvoorbeeld alleen nog olie van Saoedi-Arabië als het zich afwendt van Israël of krijgt alleen nog gas van Rusland als het de buitenlandse politiek van Rusland steunt.
Uit deze ontwikkelingen blijkt dat duurzaamheid allang niet meer alleen gaat over een beter milieu, maar over het behouden van ons economisch- en democratisch systeem, het behouden van openbare orde en veiligheid en over het kunnen voorzien in de basisbehoeften van onze burgers, zoals voldoende voedsel. Tel daarbij op de noodaak van klimaatadaptatie als gevolg van klimaatverandering en de daarbij komende zorg voor Nederland als deltagebied met bijna al zijn kapitaal onder zeeniveau, en het plaatje is zorgwekkend te noemen.
Het wordt tijd dat we in Nederland gaan begrijpen dat dit de serieuze problemen van de nabije toekomst zullen zijn en dat we daartegen op geen enkele wijze het hoofd zullen kunnen bieden, omdat we er eenvoudigweg niet op voorbereid zijn. Zodra de burger deze gevolgen in zijn dagelijks leven echter gaat ondervinden, zullen rotte eieren voor onze bestuurders wel eens slechts het begin van de uitingen van onvrede kunnen zijn.
Noodzakelijke veradering
Zodra de rotte eieren uitgepakt worden is het voor bestuurders echter te laat, want aanpassen aan deze nieuwe omstandigheden vergt veel tijd en inspanning. Er zal dus snel draagvlak voor de noodzakelijke verandering gecreëerd moeten worden. De uitdaging die voor ons ligt is om al binnen vijftien jaar voorbereid te zijn op een Nederlandse samenleving die voldoende autonoom is om in de eigen vitale behoeften te voorzien. Daarom zal er in 2011 met urgentie en met een meer dan een serieuze inspanning gewerkt moeten worden aan het laten landen van deze boodschap in de samenleving.
Decentrale duurzame energieopwekking, het behouden van materialen in kringlopen, de bio-based economy en voedselvoorziening in stad en platteland zijn de nieuwe ingrediënten en dragers voor stabiele politiek en een economisch systeem dat opgewassen is tegen de storm die komen gaat.
Voor gebieds- en stadsontwikkeling zal dit betekenen dat naast zaken als klimaatadaptatie, ook het energie- en voedselvraagstuk en het kringloopdenken een plaats zullen moeten krijgen in nieuwe planontwikkeling. Geen gemeente of provincie die zich nog kan veroorloven om daar vanaf 2011 geen beleid op te gaan maken.
Durf
Gezien de opgave waar beleidsmakers voor staan, is Cradle to Cradle bij uitstek een concept dat zij zouden moeten durven omarmen. Het kent de ingrediënten als hiervoor genoemd en zal dus helpen de goede richting te bepalen. Bovendien heeft het concept bewezen een sterk communicatiemiddel te zijn en mensen te kunnen overtuigen en enthousiasmeren om zaken anders aan te pakken. Allemaal kwaliteiten die nodig zijn om de enorme maatschappelijke transformatie waar we voor staan op een goede manier uit te rollen. Zo beschouwd zou het niet vreemd zijn, zelfs aanbevelingswaardig, om Cradle to Cradle als een concept van algemeen belang voor Nederland te beschouwen.
In 2011 zal de Cradle to Cradle-beweging ook de benodigde versnelling krijgen omdat voor iedereen die ermee aan de slag wil, de weg is vrijgemaakt. Afgelopen zomer hebben de founding fathers van het concept, Bill McDonough en Michael Braungart het C2C-certificeringssysteem, in het bijzijn van de IJslandse president, geschonken aan het onafhankelijke Cradle to Cradle Product Innovation Institute.
Het hoofdinstituut is gebaseerd in San Francisco maar verwacht mag worden dat in 2011 een gelieerd instituut ook in Nederland gevestigd zal worden en hier de C2C-beweging zal helpen versnellen en verder vormgeven. 2011 zal, kortom, een jaar met impact worden. Let's Cradle!
Roger Cox
Paulussen Advocaten
Meer informatie over het magazine Duurzaam Gebouwd