'De ondernemer' bericht over het nieuw te realiseren gebouw van het Nederlands Instituut voor Ecologie dat medio 2010 zal worden opgeleverd.
Prestigieus is het project absoluut. "Als wij niet duurzaam bouwen, weet ik niet van wie je het wel mag verwachten.” Dat is kortweg de filosofie achter de nieuwbouw van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) stelt directeur prof. dr. Louise Vet. "En juist in de tijd dat wij de opdracht aan het formuleren waren, verscheen op televisie de Tegenlicht- documentaire over het begrip cradle to cradle.”
Daarin maakt Nederland kennis met de levenscyclus van de grondstoffen, zegt Vet. "Je moet zo omgaan met de grondstoffen dat ze altijd weer hergebruikt kunnen worden. Afval is voedsel.” Die gedachte inspireerde het NIOO-KNAW eveneens. Verder is overduidelijk dat de fossiele brandstoffen over niet al te lange tijd opraken. Dat vraagt om een andere kijk op de energietransitie. Bovendien hecht het NIOO erg veel belang aan het behouden en bevorderen van bio-diversiteit juist in de bebouwde omgeving.
Met die geschetste contouren is het instituut de boer op gegaan. Via een Europese aanbesteding is zowel de architect als de bouwer gekozen. "Je kunt dan wel in zee gaan met een al gelouterde ‘groene’ architect en dito aannemer, maar het was voor ons juist een uitdaging een goede architect uit het reguliere circuit te vinden en ook een aannemer die zijn sporen nog niet had verdiend in de duurzame bouw. De gedachte is dat onze architect en bouwer het gedachtegoed bij volgende opdrachten weer zullen uitdragen en dat zo de cirkel van duurzaamheid steeds grotere vormen aanneemt.”
Kop eraf
Vet voelde dat zowel de gekozen architect (Bureau Claus en Kaan Architecten) als aannemer (Berghege uit Oss) vanaf het begin enthousiast zijn geweest. Omdat het project toch wel prestigieus is, heeft Vet tegen de partners gezegd dat ze volledige medewerking verwacht: „Deze bouw heeft grote belangstelling en ik zal de successen met enthousiasme uitdragen.” Maar ze voegde er ook aan toe: "Mijn kop eraf, dan ook jullie kop eraf”.
Vet noemt de bouw een grote uitdaging, het woord risico neemt ze liever niet in de mond. „We weten dat we dadelijk een goed draaiend onderzoeksinstituut moeten huisvesten. De mensen die er komen werken, moeten niet jaren worden geconfronteerd met kinderziektes.”
Als de architect en aannemer de ideeën achter het NIOO-gebouw in praktijk gaan brengen, dan heeft Vet nog wel een aantal gedachtes. „Denk maar eens aan de vele bedrijventerreinen in Nederland. Het zou mooi zijn als bedrijven geïnteresseerd raken in de concepten die we hier hebben uitgedacht.”
Regeltjes
Doordat het nieuwe gebouw verder gaat dan bestaande oplossingen, is Vet ook tegen halsstarrigheid van regels aangelopen. "Omdat we een gesloten waterhuishouding willen, dachten we dat we wel zonder een rioolaansluiting konden. Maar daar rekenden we buiten de Nederlandse wetgeving, want zonder een aansluiting op het riool kregen we geen milieuvergunning en dus ook geen bouwvergunning.” En het aanleveren van schoon afvalwater was ook geen oplossing.
"Je mag geen schoon water lozen.” De oplossing is dat het gebouw nu toch op het riool is aangesloten, maar volgens Vet is het de planning dat het niet gebruikt gaat worden.
Fosforcrisis
Het eigen afvalwater wordt vergist tot biogas voor energie en de restvloeistof gaat het NIOO voeren aan algen. Dit proces zal in het gebouw zichtbaar zijn, omdat de algen groeien in doorzichtige buizen die door heel het gebouw gaan lopen. „Hiermee gaan we de fosforcrisis te lijf”, stelt Vet.
Volgens haar is dat een nog zeer onderschat fenomeen, maar de schaarste aan fosfor wordt groter dan het gebrek aan alle andere grondstoffen. „Fosfaten zijn namelijk het basiselement voor al het leven. Fosfor zit in elk levend organisme. En momenteel gaan we er wel heel verspillend mee om.” Via terugwinning van fosfor uit menselijk afval probeert het NIOO bij te dragen aan een oplossing voor de fosforcrisis.
Dit is een van de innovatieve toepassingen die het nieuwe gebouw in Wageningen rijk is. Sommige innovaties moeten nog ontwikkeld worden. „Dat doen we graag samen met enthousiaste bedrijven en wetenschappers. Een evoluerend gebouw.”
Meer info: Projectgegevens
Bron: De Ondernemer