Op zoek naar de meest groene persoon in Nederland interviewen we prominente Nederlanders om aan u over te laten wie de Groenste Nederlander is. Dit keer de duurzame Nyenrode professor Anke van Hal over profitmodellen, eigen belang en snel schakelen.

De ecologische crisis is een zege, meent Nyenrode-professor Sustainable Building & Development Anke van Hal. 27 augustus gaf zij haar oratierede met als titel ‘De fusie van belangen; over duurzaamheid en rendement in de bouwsector’. Door het samenvallen van de ecologische crisis met de economische crisis ontstaan er nieuwe kansen voor de bouwsector, voorziet Van Hal.

Lichtpuntjes
Anke Van Hal is als praktijkhoogleraar Sustainable Housing Transformation verbonden aan de TU Delft. In Nyenrode is ze hoogleraar Sustainable Building and Development bij het Center for Sustainability.

Van Hal: “Ik ben hier in Nyenrode met een team bezig om te kijken hoe je echt zakelijk succes kunt hebben met duurzaam bouwen. Procesinnovatie gericht op het creëren van marktkansen. Dat is wel een ingewikkeld vraagstuk, want mensen zijn niet geneigd te veranderen.”

Van Hal ziet echter veel lichtpuntjes.“We werken vanuit het oogpunt dat er een ecologische crisis is, met als noemer een tekort aan grondstoffen. Het feit dat er nu een economische crisis is, rechtvaardigt een andere aanpak. Alles staat momenteel ter discussie. Als het een keer moet lukken met duurzaam bouwen dan is het nu.”

Creatief met…
De kern van de betoog van Van Hal is om de belangen van het bedrijfsleven (Profit) geheel te integreren met de belangen van mens (People) en milieu (Planet). Hierdoor ontstaan nieuwe oplossingen en nieuwe businesskansen. “Als je alleen vanuit Profit werkt dan valt in een recessie Planet en People meteen af. Door creatief met veranderingsprocessen om te gaan, kun je die drie P’s elkaar laten versterken. We zijn met ons team hier onder andere bezig om mensen met niet voor de hand liggende combinaties te laten samenwerken en in een andere omgeving te plaatsen. Hierdoor krijgen ze de vrijheid om uit hun standaard manier van denken te komen en nieuwe oplossingen te vinden."

Nu ook de standaard economische wijze van werken ter discussie staat is er ook meer ruimte voor nieuwe slimme financiële constructies, meent Van Hal. "Ik vind de Q-woning daar een mooi voorbeeld van. Daar is heel vernieuwend gekeken naar de bouwpraktijk. Ze lieten zich niet hinderen door de gedachte: ‘het is nu eenmaal zo.’”

Nieuwe profitmodellen
Om het potentieel van deze fusie van belangen te gelde te kunnen maken, is procesinnovatie essentieel, meent van Hal. “Zowel het denkan als doen van mensen moet veranderen, maar dat is moeilijk. Dat lukt alleen maar als mensen daar direct eigen voordeel in zien. En zelfs dan is het lastig; denk maar aan pogingen om te lijnen of om te stoppen met roken. Om de kans op succes te vergroten is het belangrijk te weten te komen wat mensen echt bezig houdt. Wij proberen daarom als het ware ;’ in de huid’ van onze doelgroep te kruipen zodat we echt te weten komen wat onze doelgroep bezighoudt."

Met de kennis die wij hebben van duurzaam bouwen proberen we vervolgens op de wensen van betrokkenen in te springen, vertelt Van Hal. "Dan kom je tot echt nieuwe oplossingen. Ook financieel. Die oplossingen vind je niet als je mensen naar hun wensen met betrekking tot duurzaamheid vraagt. Dan noemen ze alleen de dingen die ze al weten. Dan ontstaat er geen vernieuwing. ”

Kwaliteit
Is het aanbieden van kwaliteit aan de klant het meest essentieel? Van Hal: “Dat is de grote noemer. Maar wat kwaliteit is verschilt van partij tot partij. Kwaliteit is ook een vaag begrip. Het gaat om het koppelen van eigen belang aan het algemeen belang. Als je kijkt naar de geschiedenis van duurzaam bouwen dan is het heel lang zo geweest dat geld verdienen met duurzaam bouwen vies werd vonden. Het ging lange tijd alleen om het algemeen belang. Maar het is volstrekt logisch dat bedrijven geld moeten verdienen. Wij verdiepen ons in de manieren waarop dat kan MET duurzaam bouwen.”

Het voorbereidingstraject is heel cruciaal, meent Van Hal. “Hoe zit de branche in elkaar? Door middel van een goede analyse van het bedrijfsleven tekenen we als het waren een wegenkaart. Afhankelijk van de omstandigheden kiezen we vervolgens de meest geschikte route die nauw aansluit op de belevingswereld van onze klanten. Als je weet hoe processen functioneren dan kun je heel snel schakelen.”

Buitenlandse voorbeelden
Van Hal beaamt dat we in Nederland veel van het buitenland kunnen leren. “We proberen hier op Nyenrode heel veel naar buitenlandse voorbeelden te kijken. Dat is inspirerend. We worstelen tenslotte overal met vergelijkbare problemen. Neem het energielabel. In België nemen ze op het moment dat je gaat verhuizen contact met je op en leveren informatie over energiebesparende maatregelen. Het stookseizoen erna wordt die informatie herhaald. De bewoner heeft dat ervaren in zijn energierekening. Die heeft in de kou gezeten, heeft de tocht en ongemakken gevoeld.”

Lachend: “En die bewoners staan vervolgens wel open voor een aanbod. Het is maar een voorbeeld. Dat kun je allemaal wel zelf gaan uitvinden hier, maar je hoeft alleen maar rond te kijken. In Spanje is het label één op de berekening gebaseerd en twee op het werkelijk gebruik. Dat snappen mensen. In Nederland gaan we uit van de black box-berekening, waar alle logica weg is. Dan woon je in hetzelfde flatgebouw en dan heeft de één een heel ander label dan de ander, dat begrijpt toch niemand? Ik kan iedereen adviseren wat vaker over de grens te kijken.”

Thuiskomen
Nyenrode is wel een beetje thuiskomen voor Van Hal. “Ik houd van de TU Delft omdat daar mijn basis ligt, maar het is lekker om met een goede club mensen het bedrijfsleven te helpen winst te maken met duurzaam bouwen. Je staat hier dicht bij de praktijk omdat Nyenrode een business universiteit is. De kennis die je hier ontwikkelt, gebruik je weer om bedrijven verder te helpen. De kennis van de projecten gebruik je weer om de wetenschappelijke kennis te vergroten. Het is heel toegepast en heel dichtbij. Je staat echt met je voeten in de klei.”

Meer info: www.nyenrode.nl

Tekst: Gerard Vos