De betrouwbaarheid van het nieuwe energielabel voor koopwoningen is onvoldoende gewaarborgd en de effectiviteit ervan is vooralsnog gering. Dat is de conclusie uit het onderzoek van de Algemene Rekenkamer.

De toekenning en de controle van dit energielabel gaan namelijk niet altijd goed. Zo worden woningen op afstand gecontroleerd, aan de hand van 10 toetspunten. De woningeigenaar moet zelf aangeven welke maatregelen er in de woning zijn getroffen. Hij moet voor bepaalde maatregelen  digitaal bewijsmateriaal aanleveren, zoals foto’s en facturen. Een erkend deskundige controleert dit dossier op afstand.

Juistheid hangt af van oprechtheid woningeigenaar

Volgens de Algemene Rekenkamer gaat dit in de praktijk niet altijd goed. Ondeugdelijk materiaal wordt in 14% van de gevallen toch goedgekeurd en de toezicht op de controle ontbreekt. Dit betekent dat de juistheid van het afgegeven label sterk afhankelijk is van de oprechtheid van de woningeigenaar.

Dit levert in de praktijk risico’s op voor de betrouwbaarheid van het energielabel. Het toegekende energielabel kan afwijken van het energielabel, dat de woning eigenlijk verdient.

De achterliggende gedachte van het nieuwe energielabel voor koopwoningen, dat in 2015 is ingevoerd, is dat het leidt tot meer energiezuinige huizen. Uit de enquête onder huiseigenaren blijkt echter dat het effect van het nieuwe energielabel gering is: het biedt hen weinig inzicht in de energiezuinigheid van een woning en zet hen niet aan tot het treffen van extra energiebesparende maatregelen.

Aanbevelingen aan minister Blok

De Rekenkamer beveelt minister Stef Blok van Wonen en Rijksdienst aan:

• meer dan 10 toetspunten kiezen
• het aantal maatregelen vergroten, waarvoor woningeigenaren bewijsmateriaal moeten aanleveren
• beter toezicht houden op de afgegeven energielabels en de onderliggende bewijzen

De minister deelt de constatering dat de betrouwbaarheid van het energielabel kan worden verbeterd. Hij tekent wel aan dat het vergroten van het aantal toetspunten of het aantal bewijzen dat woningeigenaren moeten overleggen, zorgen voor hogere administratieve en ontwikkelkosten. Blok onderkent het belang van het monitoren van de effecten van het energielabel en zegt toe om in 2017 een vervolgonderzoek naar de effecten en de achterliggende redenen te laten uitvoeren.

Controles

Verder geeft hij aan dat de Inspectie voor Leefomgeving en Transport naar verwachting eind deze maand begint met de controles op erkend deskundigen. Deze inspectie controleert of het energielabel is overhandigd bij de verkoop, een nieuwe verhuur of de oplevering van een gebouw. Is dit niet het geval, dan legt de ILT een boete op van maximaal € 450 voor woningen en € 20.250 voor utiliteitsgebouwen.

Het oude energielabel bestaat sinds 2008 dankzij de Europese richtlijn over de energieprestatie van gebouwen (EPBD). De verplichting werd hierbij echter niet gehandhaafd. 

De Algemene Rekenkamer controleert of het Rijk geld uitgeeft en beleid uitvoert zoals het de bedoeling was.