Tijdens Duurzaam Gebouwd-seminars in september over zorgvastgoed pleitten sprekers als George Müller en Marco Sotthewes in Zwolle, Eindhoven, Haarlem en Delft voor meer integrale samenwerking. Het thema van de 4 seminars, bezocht door ruim 250 professionals, was 'Zorg voor mens en vastgoed'. De laatste 2 seminars waren onderdeel van de Dutch Green Building Week.

Tijdens zijn openingswoord geeft Duurzaam Gebouwd-directeur Wietse Walinga het huidige speelveld aan. “De vergrijzing blijft de komende jaren stijgen. Hoe zorgen we samen voor gezonde, flexibele en rendabele gebouwen, waarin de gebruiker centraal staat?”

Nieuwe contractvormen als kansen

De huidige ontwikkelingen maken het antwoord op deze vraag niet eenvoudig, vindt Draaijer+partners-zorgvastgoedspecialist Marco Sotthewes. “Als gevolg van de hervormingen op de langdurige zorg daalt de productie en staan vergoedingen voor wonen, zorg en welzijn onder druk. Bovendien verdwijnt de dekking voor ondersteunende functies. Hierdoor ontstaat leegstand in gebouwen en liggen vergoedingen veelal onder de kostprijs van vastgoed en dienstverlening.”

Voor een gezonde dienstverlening vindt hij dat zorginstellingen een aanpassend vermogen moeten tonen, met een duidelijke visie en (vastgoed)strategie. “Helaas zijn veel zorginstellingen vooral intern gericht. Zo laten ze externe kansen aan zich voorbij gaan, zoals samenwerken met investeerders in de vorm van langdurige partnerships, sale-lease-back­- en prestatiecontracten.”

Marco Sotthewes

Hij roept investeerders op verder te kijken dan de stenen. “Verdiep je bijvoorbeeld in technische innovaties”, aldus Sotthewes.

Opvallende samenwerking

Dit laatste lijkt een mooie brug naar Meditain-directeur Rob Schipper, die samen met Sylryk-directeur Sylvia Lisapaly-de Winkel op het podium verschijnt. Zijn bedrijf helpt ziekenhuizen bij het professionaliseren van onderhoudsorganisaties om medische technologieën optimaal in te zetten en risico’s te beheren. Projectmanagementbureau Sylryk helpt juist bij het totale bouwproces. “We brengen vaak gescheiden werelden bijeen”, legt Lisapaly uit. Schipper voegt toe: “Op deze manier verzorgen we de gehele scope: van oud of nieuw gebouw tot ingebruikname en de afvoer van technologie.”

Rob Schipper en Sylvia Lisapaly-de Winkel

Lisapaly-de Winkel vindt hierbij met name BIM enorm belangrijk. “Door deze methodiek van virtueel bouwen zijn we beter in staat om resultaatgericht samen te werken. Daarnaast kunnen we met BIM nadenken over met name de exploitatietijd en niet alleen over de investeringskosten bij oplevering. Hierdoor reduceren de faalkosten. Het zorgt voor minder storingen voor gebruiker en bewoners. Verder dwing je hiermee alle betrokken partijen om al aan het begin van het proces om tafel te zitten.”

Aan dat begin wil Schipper zorginstellingen helpen, zodat hun medische technologieën optimaal functioneren. “De kosten lopen op door inefficiënt organiseren en een toenemende technologische complexiteit. Zorg daarom voor een ziekenhuisbrede aanpak. Maak er een project van en leer kennis te delen.”

Geld besparen door verduurzamen

Daarna vertelt vastgoedeconoom George Müller, verbonden aan het zorgprogramma van Energiesprong, hoe zorginstellingen in een lastige financiële situatie verduurzaming op gang kunnen brengen. “Door de invoering van de Normatieve Huisvestingscomponent krijgen ze alleen nog een vergoeding per cliënt en niet meer per gebouw. Dit zorgt voor meer financiële risico’s, want leegstand wordt niet vergoed.”

Ook door de opkomst van het scheiden van wonen en zorg lopen zorginstellingen geld mis. “Ze krijgen geen vergoeding meer voor de algemene ruimtes. Daarnaast geeft de overheid geen garanties meer.”

George Müller laat de rekentool van Energiesprong zien, dat als hulpmiddel dient om de energierekening als investeringsmotor te gebruiken.

Met de hulp van Energiesprong, dat bouwconsortia en zorginstellingen samenbrengt, kan een zorginstelling toch investeren in zijn pand. “Een verduurzaamd pand heeft een lagere energierekening. Met het geld dat de eigenaar op deze rekening bespaart, betaalt hij de duurzame renovatie. Dit hebben we bijvoorbeeld bij Amstelring gedaan.”

Beter binnenklimaat

Tot slot pleit Alklima-adviseur Erik Stolk voor een beter binnenklimaat in de zorg. “Dit is erg belangrijk voor een kwestbare groep mensen, die gebruik maakt van de zorg. Vaak is men zich niet bewust dat er nog steeds mensen overlijden door een slecht binnenklimaat.”

Stolk refereert hierbij aan de hittegolf in 2006, waarbij 1.000 mensen overleden. “Een duidelijke wetgeving of richtlijn op het gebied van temperatuur en vochtigheid ontbreekt echter nog steeds.”

Erik Stolk

Ondanks de invoering van een national hitteplan in 2007 beschikt slechts 41% van de zorginstellingen over zonweringen en 6% over koeling. “Vaak horen we dat noodzaak wel bekend is, maar het budget ontbreekt om een volwaardig klimaatconcept te realiseren.” Volgens hem komt dit door de verkeerde focus. “Het is goed om te investeren in duurzaamheid in de vorm van warmtepompen. In de exploitatie kan dit voor voordelen zorgen. Een lagere exploitatie maakt het mogelijk meer te investeren in duurzame en comfortabele systemen, die wel aansluiten op de wensen en eisen van de gebruikers.”

Terugblik

Op de terugblikpagina van Duurzaam Gebouwd Zorgvastgoed vindt u onder andere de evaluatie en de presentaties van de sprekers. De seminars kregen een beoordeling van een 7,4.

Openingsfoto: De aanwezigen in de zaal denken dat zorginstellingen over een slecht binnenklimaat beschikken.