Regelmatig organiseert advocatenkantoor AKD seminars over diverse onderwerpen. In maart stond circulaire economie centraal in het kantoorgebouw The Edge, waar de Amsterdamse vestiging sinds kort gevestigd is.

Waar beter een seminar over circulaire economie te organiseren dan in The Edge, het volgens BREEAM-NL meest duurzame kantoorgebouw ter wereld? Toch vertelt OVG-algemeen directeur Jan Hein Tiedema dat dit gebouw niet volledig circulair is. “Toen we in 2007 hiermee begonnen, had niemand het over circulaire economie”, legt hij uit. “Ons doel in het begin was BREEAM-NL Excellent te halen. Dat was al een hoog streven, omdat destijds geen enkel kantoorgebouw een hogere beoordeling had dan ‘Very Good’.”

Dat uiteindelijk de classificatie ‘Outstanding’ is gehaald, heeft ook met marketing te maken, geeft Tiedema toe. “Samen met Deloitte en AKD wilden we innoveren. Zo hebben we de tl-verlichting vervangen voor ledverlichting via databekabeling. Werknemers kunnen hier via een app zelf onder meer de gewenste temperatuur en lichtintensiteit instellen.”

Betere prestatie leveren door hogere eisen

Hij verwacht dat het nog een tijdje duurt voordat een ander kantoorgebouw de geleverde prestatie met The Edge overtreft. “Sinds dit jaar zijn de eisen van het Bouwbesluit omhoog gegaan. En daarmee ook de eisen van de BREEAM-NL-classificaties. Initiatiefnemers van een nieuw te bouwen gebouw moeten dus een nog betere prestatie leveren om ons resultaat te overtreffen.”

Volgens TU Delft-hoogleraar Gebiedsontwikkeling Friso de Zeeuw is het voor bedrijven beter om van de BREEAM-NL-eisen een 10-kamp te maken. “Een gebouw hoeft niet op alle gebieden te excelleren om circulair en duurzaam te zijn”, vindt hij. “Er zijn zo veel verschillende gebieden om rekening mee te houden: energie, transport, bodem, water, GPR Gebouw. Uiteindelijk draait het om een optimale verhouding tussen de duurzame ambities, de ruimtelijke kwaliteit en de financieel/economische haalbaarheid.”

Circulaire gedachtengoed op gang brengen

Volgens hem speelt bij circulair denken vooral de urgentie een belangrijke rol. “We willen geen plastic in zee, dus dat is belangrijk. Maar het verbranden van huisvuil?” Hierop reageert Wilfred van Werven, directeur van afvalverwerkingsbedrijf Van Werven: “Het is misschien in Nederland geen urgent probleem, maar in andere landen wel. Door afval te verbranden en zo energie op te wekken, willen we het circulaire gedachtengoed op gang brengen.”

Volgens Isolde Schram van HopStep&Leap Company draait het erom hoe duurzaam gedrag te stimuleren. “We moeten een manier vinden hoe we de markt laten kennismaken met de voordelen hiervan. Bijvoorbeeld door een gebouw of een gebied aantrekkelijk te maken om in te wonen en te werken.” Advocaat Overheid & Onderneming Hugo Doornhof van AKD vindt dat er geen extra regels mogen komen om dit te stimuleren. “Dat frustreert de boel alleen maar.”

Circulaire herhuisvesting Alliander

Daarna vertelt VolkerWessels Vastgoed-directeur Marcel Schippers in welke 3 stappen zijn bedrijf naar circulaire economie wil gaan. “Van oneindige energie via circulaire ontwikkelingen naar welzijn.” Volgens hem is het bouwconcept MorgenWonen een belangrijke stap naar die circulariteit. “Met dit concept kunnen we elementen hergebruiken, omdat het demontabel is. Daarnaast hebben we gezorgd voor de circulaire herhuisvesting van Alliander in Duiven. De ambitie was minimaal 80% circulariteit van de grondstoffen. Uiteindelijk hebben we 86% gehaald. Daarnaast hebben we gezorgd voor een relatie met het gebied. Zo zijn nieuwe materialen recyclebaar en vangt het dak regenwater op voor koeling en als spoelwater voor de toiletten.”

Laurens de Lange

Daarna schuift Schipper aan bij de laatste discussie, met onder anderen ook Björn Smeets van DuraVermeer, Marlies Pierik van AKD en Laurens de Lange van Unica. Volgens Pierik is circulair bouwen gediend met nieuwe eigendomsverhoudingen. "Zodat ook daadwerkelijk hergebruik van bouwmaterialen mogelijk wordt. Dit vereist out-of-the-box-denken."

De Lange, die ook expert bij Duurzaam Gebouwd is, vindt de bouwsector zowel innovatief als conservatief. “Veel bouwbedrijven komen met noviteiten, maar er zijn ook genoeg bedrijven die alles blijven doen zoals ze in het verleden gewend zijn te doen. Die laatste groep, de conservatieve bedrijven, heeft in mijn ogen geen toekomst.”

Foto bovenaan: dagvoorzitter Inge Diepman en Jan Hein Tiedema van OVG.